Hoe vaak lees je niet: ‘Oudere werkloze medewerkers zijn kansloos!’ Over en uit, niks aan te doen. Dit beeld wordt in de media gevoed met allerlei voorbeelden. Daar wordt een mens niet blij van. Altijd maar dezelfde thema’s: werkgevers vinden oudere werknemers te duur, te traag, te vaak ziek. En hoewel die overtuigingen met onderzoek worden weerlegd, lijkt dat niet te helpen in het debat. Er wordt zelden gekeken naar de grotere context en de succesvolle voorbeelden van ervaren werknemers die wel aan de slag komen of blijven. Hoe doen zij dat?
Verandering van een tijdperk
Eerst de grotere context. We leven niet in een tijdperk van veranderingen maar in de verandering van een tijdperk, om met Jan Rotmans (hoogleraar Transitiekunde) te spreken. De wereld verandert voortdurend en steeds sneller. De levensverwachting van bedrijven neemt sterk af en oude traditionele bedrijven zijn tijdens de crisis zelfs omgevallen. De druk op personeel is groot en wordt de komende jaren alleen maar groter. Een vaste baan voor het leven bestaat praktisch niet meer. Waar vroeger een goede opleiding en een goed netwerk voldoende waren voor een mooie carrière, is dat nu niet meer voldoende. In onze kennissamenleving is in principe niemand ooit uitgeleerd. Je moet blijven leren.
Tegenwoordig beschouwen we de loopbaan als patroon van werken afgewisseld met leren. Verder zien we een functieverandering als mogelijkheid voor een kansrijke sprong in de persoonlijke ontwikkeling. Werk is niet langer alleen maar geld verdienen, werk wordt geacht waarde te hebben in het bestaan van mensen.
De crisis is de katalysator van toegenomen ethisch besef, duurzaamheid en transparantie. Overheid en bedrijfsleven beseffen dat zij ondernemende en talentvolle medewerkers nodig hebben die authentiek, creatief en initiatiefrijk zijn. In menig organisatie zijn die dan ook belangrijker voor het succes van de organisatie dan de leidinggevende. Dat gegeven is voor menig ‘baas’ even wennen. Vooral voor diegenen die een te groot ego hebben!
Al deze ‘nieuwe’ ontwikkelingen botsen nog vaak met de traditionele oplossingen die organisaties kiezen om de slag om de toekomst te kunnen winnen. Het zogeheten rendementsdenken of economisme, zoals Jesse Klaver van GroenLinks het noemt, viert hoogtij. Nog veel te vaak zie je dan dat veel organisaties teruggrijpen naar een nog sterkere hiërarchie, nog hogere productiviteit, nog meer efficiëntie, nog meer kostenbesparingen – en daar hoort dumpen van oudere medewerkers ook bij.
Het goede nieuws
De ervaren mensen (50+), die ik coach, gaan mee met de nieuwe ontwikkelingen. Zij willen op hun werk voldoening, persoonlijke groei en duurzaamheid. Zij willen niet alleen maar hard werken, maar ook zichzelf ontdekken om echt gelukkig te worden. Wie ben ik en waarom doe ik wat ik doe? Dat zijn ook de vragen die spelen in deze tijd van bezinning. We richten ons meer en meer op welzijn in plaats van op welvaart. Veel van mijn klanten hebben het lef om zelf de regie te nemen, weten duidelijk wat zij werkelijk belangrijk vinden en waar zij aan willen bijdragen. Met nieuwe focus op hun inbreng en waarde komen ze met enige creativiteit weer aan de slag. Bij startups, in non-profitbedrijven, bij het MKB, et cetera. In bedrijven die hun ervaring zien en waarderen. En ze hebben het meer naar hun zin dan ooit. Hoezo kansloos?
